Četvrto FIBA Svetsko prvenstvo odigrano je u Brazilu, ali nakon ogromnog skandala sa inicijalnim domaćinom – Filipinima.
Prve godine organizacije Svetskog prvenstva protekle su u brojnim skandalima. Pomenute 1950. doneta je odluka da se na četiri godine igra svetski turnir za najbolju državu u košarci, ali se ta tradicija prekinula već nakon trećeg turnira.
Čitali ste već na našem sajtu o prvenstvu iz 1959. koje je pretilo da bude jedno od najkontroverznijih ikada.
13 ekipa je krenulo u pohod na trofej 1963. godine, ali ne iz države koja je inicijalno trebalo da bude domaćin ovog turnira. Upravo o tom skandalu, ali i o košarkaškom Peleu i Garrinchi ćete čitati u narednih nekoliko minuta.
Maxbet kladionica
Problemi sa inicijalnim domaćinom
Najveći skandal koji je definitivno obeležio ovo Svetsko prvenstvo, desio se čak i pre njegovog zvaničnog početka. Filipini su pred turnir označeni kao idealna destinacija za domaćinstvo. Pripreme za organizaciju četvrtog najvećeg košarkaškog događaja su uveliko bile spremne, ali onda je usledio pravi šok.
Vlada na čelu sa predsednikom Diosdadom Macapagalom je odlučila da ne izda vize igračima i zvaničnicima timova iz socijalističkih zemalja, uključujući pre svega Jugoslaviju i Sovjetski Savez. Usledila je munjevita reakcija FIBA-e, koja je morala da preduzme mere.
Doneta je odluka da se domaćinstvo oduzme Filipinima, te da se najbolja košarka ne igra u Manili. Trebalo je brzo pronaći zamenu, a kao idealna odluka nametalo se prebacivanje turnira u Brazil. Osvajač prethodnog Svetskog prvenstva pristao je na organizaciju i pet gradova je bilo spremno da dočeka najbolje svetske ekipe drugi put u devet godina.
Jasno je da Filipini nisu mogli izbeći kaznu. Pored činjenice da su izbačeni sa takmičenja, morali su da plate 2.000 dolara, a ni tu nije bio kraj. Iako su kao azijski šampioni imali obezbeđen plasman na Olimpijske igre, odlučeno je da ipak moraju igrati kvalifikacioni turnir za nastup 1964. godine koji na kraju nisu ni prošli.
13 timova i povratak u letnji period
U periodu od 12. do 25. maja (za razliku od prethodnog prvenstva, koje se igralo na zimu) na tlu Brazila su se pored domaćina našli: Sovjetski Savez, Francuska, Urugvaj, Kanada, Jugoslavija, Portoriko, Japan, Peru, Sjedinjenje Američke Države, Italija, Meksiko i Argentina.
Specijalne pozivnice su otišle u ruke Meksika, Portorika i Kanade sa područja Amerike, Italija je pozvana iz Evrope, dok je iz Azije naknadno pozvan Japan. Za razliku od prethodna dva turnira, na ovom prvenstvu nije bilo reprezentacije Formoze, koja je beležila izuzetno dobre rezultate na pomenutim takmičenjima.
Kao domaćin takmičenja, Brazil je automatski obezbedio plasman među sedam najboljih ekipa, dok je 12 timova bilo raspoređeno u tri grupe. Domaćinu su se u finalnoj rundi pridružili Sovjetski Savez, Francuska, Jugoslavija, Portoriko, Italija i Sjedinjenje Američke Države. Baš kao i četiri godine ranije, sistem je titulom nagradio ekipu koja bi nakon svih međusobno odigranih mečeva imala najbolji skor.
Već u prvom kolu videli smo iznenađenje. Jugoslavija je odlično otvorila ovu fazu takmičenja pobedivši SAD rezultatom 75:73. Nade o eventualnom osvajanju titule trajale su sve do četvrtog kola, kada je na red došla utakmica sa Brazilom. Domaćin je odigrao izuzetno dominantan meč i sa 90:79 ostao nepobeđen.
Godinama kasnije, igrač Jugoslavije Ivo Daneu u FIBA-inom dokumentarcu je rekao: “Brazil je imao odličnu ekipu tada. Jednostavno, nismo imali šansu.”
Veliko rivalstvo sa prethodnog Svetskog prvenstva
Rivalstvo Brazila i Sovjetskog Saveza je datiralo još od tog Svetskog prvenstva iz 1959. jer su Sovjeti ostali bez zlatne medalje “administrativnim putem” iako su na terenu bili najbolji nadigravši Brazilce. Motiva na obe strane je bilo, ali samo jedan tim je mogao ostati na maksimalnom skoru nakon pet odigranih kola.
Brazil je pokazao da kruna od pre četiri godine nije bila samo splet politike i slučajnosti, te je stigao do rutinske pobede. Čak 90 ubačenih poena i osamostaljivanje na vrhu tabele u najvažnijem meču. Sjajni su bili Amaury Pasos, Wlamir Marques i Victor Mirshauswka koji su ubacili 63 poena, svega 16 manje od celog tima Sovjetskog Saveza.
Trijumfom protiv Sovjetskog Saveza, Brazil je osigurao zlatnu medalju, međutim želeli su pobedu i protiv SAD-a u poslednjem kolu kako bi zadržali maksimalan učinak. Amerikanci su ih savladali na “Američkim igrama” svega nekoliko sedmica ranije, pa je postojao i “osvetnički motiv”. Na kraju tako se dogodilo, te je Brazil pobedio 85:81.
Najbolji meč turnira
Pomenuti poraz Sovjetskog Saveza otvorio je priliku i za Jugoslaviju predvođenu Radivojem Koraćem da se okiti srebrnom medaljom. S obzirom da je obe ekipe porazio Brazil, njihov međusobni duel u poslednjem kolu direktno je odlučivao o boji medalje kojom će se zadovoljiti jedan, odnosno drugi tim. To je bio prvi put za obe ekipe da će se okititi bilo kojom medaljom u svojoj istoriji.
U jednoj odličnoj i dramatičnoj utakmici, Jugoslavija je slavila sa 69:67 obezbedivši srebro i skor od pet pobeda i jednog poraza. Upravo je ovaj duel u godinama napred bio označen kao najbolji meč na turniru. Susret dva trenerska maga, Aleksandera Gomeljskog i Aleksandra Nikolića.
Najveće zasluge za pobedu pripadaju Nemanji Đuriću, koji je odigrao utakmicu karijere u tom šestom kolu. On je ubacio 32 poena i uz pomoć Radivoja Koraća i Ive Daneua doneo prvu i istorijsku medalju svojoj zemlji. Upravo to srebro je bio uvod u zlatni period jugoslovenske košarke od 1963. do 2002. godine. Kod poražene ekipe istakao se Gennadi Volnov sa 14 koševa.
Mozzart Bet Kladionica
Najbolji igrač i petorka
Nagrada koja je Marquesu izmakla pre četiri godine, ovog puta je završila u pravim rukama. Pored toga, Brazilac je po treći put uzastopno bio deo najbolje petorke, te je tako postao i prvi košarkaš u istoriji koji je tri puta bio u najboljem timu. Kolega iz reprezentacije – Amaury Pasos se ovaj puta morao zadovoljiti samo mestom u najboljoj petorci (bio je MVP četiri godine ranije), a u njoj su se našli još Aleksander Petrov (Sovjetski Savez), Amerikanac Don Kojis i Francuz Maxime Dorigo.
Javnost je dugo diskutovala o tome da li je među pomenutom petorkom moralo da se nađe mesta i za Radivoja Koraća, s obzirom da je jugoslovenski košarkaš bio četvrti najbolji strelac turnira, a ujedno i najbolji igrač drugoplasirane ekipe Svetskog prvenstva.
Košarkaški Pele i Garrincha
S druge strane Pasos i Marques su u Brazilu stekli status Božanstva. Blago rečeno. Jasno je svim ljubiteljima sporta šta u Brazilu predstavljaju imena Pele i Garrincha. U tom aspektu jedini koji su im verovatno ikada uspeli prići su Amaury i Wlamir.
Popularnost i uticaj koji su imali na razvoj sporta u južnoameričkoj zemlji je vredan divljenja, te je ljubav navijača usmerena ka pomenutom dvojcu apsolutno opravdana. Marques je celu svoju karijeru proveo u Brazilu, a nacionalnom timu su on i Pasos doneli još dve medalje na velikim takmičenjima.
Wlamir je bio deo ekipe koja je u Jugoslaviji osvojila srebro 1970. godine, dok je Pasos tri godine ranije u Urugvaju doneo bronzu. Ipak, detaljnije o pomenutim prvenstvima moći ćete da čitate na BasketballSphere sajtu u narednim danima.
